هر زاددان اونجه (قاباخ) بونو دییم کی قرار دی تعارف سیز آتا-بابا سوزلری یازام اونا گوره اولماز بولاردان گوز اورتم
بو مثل ده اولاردان دی کی ایچینده مینلر سوز وار
هردن گوررسن بیرینه بیر نسبتی چالیشاللار یاراشدیرالار کی بیلسینه یاراشماز اوندا بو مثل ایشلنر و چوخلی وقتلر ده طرف اوزو بو مثلی چکر کی یانی باخ گور هش منه یاراشار ...؟
بو آتا-بابا سوزونون کاملی بوجوردی:
سرچیه ددیلر گ.وت.و.ه (اوراوا) چنار آغاجی ، ددی باخ گور هش گنجایشی وار؟
معلوم دی دا سرچه یه چنار آغاجی یرلشمزکی!!!
ایلان
این ضرب المثل در زمانی کاربرد دارد که بخواهیم بگوییم فلان کس از بس کارهای بزرگ (نه مثبت) کرده و یا با افراد بزرگ بوده و یا افرادی را که پشت سر گذاشته به غولی تبدیل شده است.
ایلان ییب عمدتا کنایه از بر زمین زدن انسانهای ضعیف است.
اژدها اولوب نیز کنایه از شاخ شدن یا غول شدن است (بزرگ شدن).
البته باید گفت این مثال در معنای منفی خود به کار می رود . مثلا فرض کنید یک کارگر در شرکتی مشغول کار بوده و نتواسته حقوق و مزایای خود را دریافت کند و هر چه کرده و هر کاری از دستش بر می آمده انجام داده و به حق خود نرسیده.
مثلا اگر او با شخصی که با کارفرمایان او آشنا هستند ماجرا را بگوید آن شخص می گوید که اینها مار خورده اند و اژدها شده اند یعنی سخت بتوانی حقت را بگیری.
ایلان ییب اژدها اولوب جزو یکی از ضرب المثلهای پرکاربرد در ترکی ایران و آذربایجان می باشد.
اَر
اَر - آروادین ساواشماسی یاز یاغیشینا اوخشار، اوردان دالاشاللار اوردان باریشاللار
دالاشاللار: از فعل دالاشماخ = dalaşmak // -> به فارسی یا عربی : نزاع ، مشاجره و به انگلیسی wrangle
البته شاید به نظر شما ساواشاللار (این هم تقریبا معنی ای مشابه قبلی دارد با تفاوت هایی در نوع نزاع که درگیری شدید می باشد برخلاف دالاشاللار که به گونه ای داد و بیداد و بگومگو نیز میتوان گفت) درست باشد ولی اصل مثل همینگونه است:
آتا
یا : آتان سوغان آنان ساریمساق اوزون نجه اولدون گول بسر
این ضرب المثل به ریشه و ذات انسانها اشاره دارد. در مواردی که پیش می آید یک نفر خود را والاتر از اصالت خود راهنمایی می کند این مثل بکار می رود.
بو مثلی من تبریزین آغ سققل کیشیلرینن چوخ اشیتمیشم البته بونی دا اشیتمیشم کی بایاتی سی دا وار
آما بونو دا دملییم کی بو مثل کاملی بوجوردی :
#آتا_بابا_سوزلریمیزی_قورویاخ